Default Tuổi dậy thì & những Ä‘iá»�u nên biết

Dậy thì là cách g�i khi cơ thể bạn bắt đầu phát triển và có sự thay
đổi. Ngoại trừ giai đoạn ấu thơ, ở giai đoạn dậy thì, bạn sẽ lớn nhanh
hơn các giai đoạn phát triển khác trong đ�i. Bạn lớn rất nhanh và khám
phá những đi�u mới mẻ...


THỜI �IỂM BIẾN �ỔI

�ến th�i điểm nhất định, não tiết ra một loại hoóc môn đặc biệt được
g�i là kích tố sinh dục (g�i tắt là GnRH). Thông qua hệ thống mao mạch
nối li�n giữa sợi thần kinh và tuyến yên với vùng dưới đồi, GnRH được
vận chuyển tới lá trước tuyến yên, thúc đẩy các tuyến nội tiết và sự
hình thành FSH và LH. Các loại hoóc môn sinh dục chính là FSH và LH
(hoóc môn của tuyến yên ở não), oestrogen và progesteron (hoóc môn sinh
dục chính của nữ), testosteron (hoóc môn sinh dục chính của nam, tiết
ra từ hai tinh hoàn).


Dưới góc độ sinh h�c, tuổi dậy thì là th�i kì trưởng thành sinh dục,
nghĩa là bắt đầu có khả năng sinh con. Nó được thể hiện ở bạn gái bằng
sự có kinh nguyệt lần đầu và ở bạn trai là sự phóng tinh lần đầu.


Các bạn gái thư�ng dậy thì ở độ tuổi từ 8 đến 13 và các bạn nam dậy thì
muộn hơn, ở độ tuổi 10 đến 15. �ây là th�i kì bạn không còn là trẻ con
nhưng vẫn chưa hẳn là ngư�i lớn.


SỰ LỚN VỌT

Ở tuổi dậy thì, cơ thể phát triển rất nhanh. Bạn cao v�t đến nỗi quần
áo luôn bị ngắn. Bạn có thể cao hơn 10 cm trong một năm. Khoảng th�i
gian “tăng tốc� của cơ thể này kéo dài trong vòng 2-3 năm. Và bạn không
chỉ có sự thay đổi v� chi�u cao mà là thay đổi toàn diện. Với các bạn
nam, vai và ngực nở ra đáng kể, bụng và hông thon lại, cơ bắp nh�u lên,
gi�ng trầm hơn,... Còn với các bạn nữ, cơ thể xuất hiện những đư�ng
cong, mông nở nang, vú bắt đầu phát triển (nếu bạn bạn thấy nhức ở dưới
vú, hãy xem nó là đi�u tất yếu).


HIỆN TƯỢNG KINH NGUYỆT

Kinh nguyệt là hiện tượng sinh lí bình thư�ng. �ó là dấu hiệu chứng t�
bạn đã bắt đầu rụng trứng, có khả năng thụ thai và sinh con.


Buồng trứng của nữ nằm trong vùng xương chậu gồm hai bộ phận riêng ở hai bên: bên trái và bên phải. Chúng chứa hàng ngàn trứng.

�ến tuổi dậy thì, mỗi tháng buồng trứng sản xuất ra một trứng chín.
Trứng này bắt đầu r�i buồng trứng ( trứng rụng) đi “chu du� trong ống
dẫn trứng để đến tử cung (dạ con). Trước khi trứng rụng, lớp tế bào nội
mạc trong tử cung cũng bắt đầu phát triển dày lên cùng với các mạch máu
tại đó, để chuẩn bị đón trứng đã thụ tinh đến làm tổ. Khi đến tử cung,
nếu trứng được thụ tinh nó sẽ phát triển thành thai nhi. Khi không thụ
tinh, trứng sẽ không làm tổ trong lớp tế bào nói trên, nên lớp tế bào
này sẽ tự bong ra cùng với máu chảy ra ngoài âm đạo. Hiện tượng này
được g�i là hành kinh.


Mỗi chu kì kinh nguyệt được qui ước từ ngày đầu thấy kinh của kì này
đến ngày đầu thấy kinh của kì sau. Một chu kì thư�ng kéo dài 28-32
ngày.Mỗi kì hành kinh kéo dài 5-7 ngày, và khoảng hai tuần sau đầu chu
kì, một trứng khác sẽ rụng và bắt đầu cuộc hành trình.


LÔNG VÀ RÂU

Ở cả nam lẫn nữ đ�u xuất hiện lông nách và lông mu (quanh cơ quan sinh
dục). Lúc đầu chỉ thưa thớt, sau dày hơn. Riêng với nam, bắt đầu m�c
râu, ria mép.


MỤN

Ở tuổi dậy thì mụn trứng cá xuất hiện trên mặt, cổ, tay, chân,... do
tuyến mồ hôi và tuyến bã hoạt động mạnh. Bạn nên giữ vệ sinh da dẻ sạch
sẽ. Bạn nên h�i ý kiến bác sĩ v� phương pháp trị mụn trứng cá. Nếu bạn
có hiểu biết v� mụn trứng cá thì tốt hơn là ch� nó tự biến mất đến khi
bạn hết tuổi thanh niên.


MỒ HÔI

Nhi�u bạn tuổi teen bảo rằng có một mùi lạ xuất hiện ở nách và ở một số
nơi khác trên cơ thể. �ến tuổi dậy thì, các tuyến mồ hôi hoạt động mạnh
hơn và mồ hôi tiết ra nhi�u hơn. Lúc mới tiết ra, mồ hôi không có mùi,
nhưng khi đ�ng lại trên da và bị các vi khuẩn trên da phân hủy, mồ hôi
sẽ có mùi. Muốn bớt mồ hôi nách, bạn cần tắm rửa thư�ng xuyên, mặc quần
áo loại dễ thấm và hút mồ hôi. Ngoài ra, bạn còn có thể giảm hôi nách
bằng cách dùng sản phẩm lăn nách, khử mùi.


CÒN GÌ NỮA NHỈ ?

Bước vào tuổi dậy thì, bạn gái thấy cơ quan sinh dục nhi�u khi bị ướt
vì có chất dịch nhầy tiết ra. �ây là hiện tượng sinh lí bình thư�ng của
cơ thể. Chất dịch này xuất hiện ở cửa âm đạo nên được g�i là “dịch tiết
âm đạo�. Dịch thư�ng có màu trắng trong, trắng **c hoặc hơi ngả vàng.

Ở các bạn nam, dương vật rất dễ “ngóc đầu dậy� vì đủ m�i lí do, như khi
bạn có chuyện vui vẻ, khi thoáng nghĩ đến bạn gái, khi sợ hãi, khi thức
dậy vào sáng sớm... Hiện tượng xuất tinh lần đầu tiên vào ban đêm chứng
t� bạn nam “đã lớn�. Nó được g�i là mộng tinh hay cò g�i là “giấc mộng
ướt�. �ó là hiện tượng bình thư�ng do tinh dịch được sản sinh và tích
lũy quá đầy thì có phản xạ tống xuất để lấy chỗ chứa cho phần tinh dịch
má»›i .


NHỮNG BIẾN �ỔI VỀ CẢM XÚC

Ở tuổi này, bên cạnh sự thay đổi v� hình thể bên ngoài thì những bên
trong các bạn cũng xuất hiện những cảm xúc mới lạ. Bạn dễ nóng giận,
nhu cầu muốn thoát kh�i sự kiểm soát của gia đình, muốn tự lập và muốn
được đối xử như ngư�i lớn. Còn cha **** thì cho rằng các bạn vẫn còn
trẻ con nên các bạn hay cãi l�i cha **** và những xung đột thư�ng xảy
ra. Các bạn cần đi�u chỉnh bản tính trẻ con của mình cho phù hợp với
tuổi mới lớn.


Bạn cảm thấy xấu hổ khi nói chuyện v� giới tính, nhưng thật ra bạn cần
dược cung cấp những thông tin v� nó. Một số bạn mạnh dạn đem những thắc
mắc của mình h�i cha **** và luôn luôn nhận được l�i giải đáp. Nhưng
nếu bạn cảm thấy mắc cỡ, không dám h�i cha **** thì còn có một số ngư�i
khác có thể giúp bạn, như bác sĩ, y tá trư�ng h�c, giáo viên, trung tâm
tư vấn hoặc với bất cứ ngư�i lớn nào bạn cảm thấy thoải mái khi trò
chuyện.


SỰ PH�T TRIỂN KH�C NHAU

M�i ngư�i không giống nhau hoàn toàn, do đó khuynh hướng phát triển
cũng không như nhau. Tốc độ phát triển tùy thuộc bản thân mỗi cá nhân.
Có thể những ngư�i bạn khác có những đư�ng cong rõ nét nhưng bạn thì
không. Gi�ng nói của các bạn thay đổi nhưng gi�ng của bạn thì vẫn the
thé như trẻ con. Hoặc có thể bạn là cô gái ốm nhom, cao nhất lớp hay
một chàng trai duy nhất trong lớp phải cạo râu.

Nhưng rốt cuộc, m�i ngư�i đ�u trải qua giai đoạn dậy thì và những sự
khác biệt giữa bạn và bạn bè sẽ không còn. �ó là một bước ngoặt cơ bản
trong đ�i sống của mỗi con ngư�i.

(theo TeensHealth)